کافئین و ورزش

کافئین ماده ای شبه بلور ، سفید رنگ و تلخ به نام 7،3،1- تری متیل گزانتین است. این ماده در چای ، قهوه ، کاکائو و نوشیدنی های کولا دار یافت می شود .کافئین پس از مصرف در معده به سرعت جذب میشود. اوج غلظت پلاسمایی آن 120-150 دقیقه پس از مصرف در جریان گردش سیستمیک آشکار میشود . نیمه عمر کافئین حدود 6 ساعت است اگرچه کافئین هیچ ارزش غذایی ندارد اما به عنوان یک کمک ارگوژنتیک قانونی مورد توجه بسیاری از ورزشکاران است .
کافئین هم در زمان استراحت و هم در حین ورزش اثرات متفاوتی بر عملکرد سیستم عصبی ، سیستم هورمونی ، متابولیسم ، دستگاه های قلبی عروقی ریوی و کلیوی دارد . اثرات متابولیکی فیزیولوژیکی و هورمونی کافئین موجب کاهش نسبت تبادل تنفسی ، خستگی محیطی ،  میزان درک فشار و آستانه رهاسازی بتا اندرفین و کورتیزول ناشی از تمرین می شود. همچنین کافئین اکسیژن مصرفی ، برون ده قلب ، تهویه ریوی ، سطوح گردشی اپی نفرین ، میزان متابولیسم و اکسایش چربی‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین گزارش‌های بی شماری تأثیر کافئین بر تغییرات مثبت خلق و خوی ، افزایش هوشیاری ، ذهنی کاهش خستگی و افزایش  انگیختگی را گزارش کرده است.

یک فنجان قهوه اسپرسو معادل 65 میلی گرم کافئین دارد. سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف روزانه 400 میلی گرم کافئین را برای افراد بالغ بی خطر دانسته اگرچه زنان باردار می باید مصرف روزانه خود را تا 200 میلی گرم کاهش دهند. 400 میلی گرم معادل 6 فنجان قهوه اسپرسو در روز است.

مکانسیم اثر

1.میل ترکیبی بالا میوفلامین به کلسیم و یا افزایش رهایش کلسیم از رتیکولوم سارکوپلاسمیک

2. تجمع ۳ و 5 ادنوزین مونو فسفات حلقوی  بافت‌های متفاوت از جمله  سلول‌های چربی و عضلات اسکلتی

3.اعمال سلولی میانجی با مهار رقابتی گیرنده های  آدنوزین در سیستم اعصاب مرکزی و سلول‌های سوماتیک

افزایش قدرت عضلانی با افزایش کلسیم عضلانی و افزایش حساسیت میوفیلامن ها

افزایش کاتکولامین ها سپس افزایش cAMP و در نتیجه افزایش لیپولیز(افزایش فعالیت استقامتی  و دخیره سازی گلیکوژن عضله)

تاثیرات آنتاگوستی بر گیرندههای آندوزین مغز و سلول های محیطی ( کاهش درک خستگی و تحریک سیتسم عصبی و کاهش آستانه تحریک در نتیجه فرد سریع تر به محرک ها واکنش داده و واحد ها حرکتی بیشتری در گیر میشود .

نتیجه گیری :

کافئین باعث انرژی زایی در بدن  حدود 7 تا 22 %  میشود . تلی1987

همچنین باعث افزایش فشار خون سیستولی و دیاستولی میشود. ابراهیمی و همکاران 1387

گریر و همکاران 1998 گزارش کردند که مصرف 6 میلی گرم به ازای هر کلیو گرم از وزن بدن مصرف اوج توان و میانگین توان در مراحل پایانی آزمون وینگیت تکراری کاهش میدهد .

ورمزیار وهمکاران 1392 افزایش فشار خون در ورزشکاران  و همچنین کاهش شاخص خستگی با آزمون رست در ورزشکاران هوازی و بی هوازی نشان داد .

بل 2001 گزارش کرد که مصرف کافئین در آزمون دوچرخه فوق بیشنیه 125% vo2peak زمان رسیدن به واماندگی را افزایش میدهد .

این احتمال نیز وجود دارد که کافئین بر پردازش تحریکاتی که از محیط به سیستم عصبی مرکزي وارد می شوند، مانند کاهش آگاهی احساسات مربوط به خستگی عضله(برونس و همکاران، 2006 ) تأثیر بگذارد.

مشاهدات دیگر نشان می دهد که کافئین بر پردازش محرکی که از محیط، وارد سیستم عصبی مرکزي می شود، مؤثر است.

حداقل قسمتی از این آثار موضعی را می توان با افزایش غلظت کلسیم در سلولهاي عضلانی یا کاهش از دست دادن پتاسیم از

سلول ها، هنگام فرایند انقباضات مکرر توجیه کرد برونس و همکاران، 2001

پریارا 2016 گزارش کرده است که کافئین میزان درک فشار هنگام ورزش  را 5.6 % کاهش میدهد .

و همچنین زمان رسیدن به واماندگی را 11.2 % افزایش میدهد

نویسنده: محمد حسین جعفری - ارشد فیزیولوژی ورزش

منابع :

1. Roksana B. Zak , Acute effects of an arginine-based supplement on neuromuscular, ventilatory, and metabolic fatigue thresholds during cycle ergometry 2016
2. TODD A. ASTORINO , EFFICACY OF ACUTE CAFFEINE INGESTION FOR SHORT-TERM HIGH-INTENSITY EXERCISE PERFORMANCE: A SYSTEMATIC REVIEW 2010
3. ندا ورمزیار ، اثر مصرف مکمل کافئین بر شاخص خستگی و فشار خون در ورزشکاران هوازي و بی هوازي مرد
4. Matthaus Marriott , Ergogenic effects of caffeine and sodium bicarbonate supplementation on intermittent exercise performance preceded by intense arm cranking exercise 2015
5. Georgia State University , Effect of Caffeine Ingestion on Muscular Strength and Endurance: A Meta-Analysis ,2009